Πρόπερσι ήταν η Ηλέκτρα του Στάιν. Πέρσι η Μήδεια του Βασίλιεφ. Φέτος, είναι η σειρά των Περσών του Γκότσεφ. Τρεις τραγωδίες, τρεις ξένοι σκηνοθέτες, τρεις πολυσυζητημένες θεατρικές παραστάσεις, τρια καλοκαίρια, όσα και τα καλοκαίρια ζωής του hint.gr. Ήρθε η ώρα να …απομνημονεύσω την εμπειρία μου από την παρακολούθηση της παράστασης Αισχύλου Πέρσες του Ντίμιτερ Γκότσεφ.

«Oι «Πέρσες» του Αισχύλου είναι το αρχαιότερο σωζόμενο δράμα και το μοναδικό που επικεντρώνεται σε ένα γεγονός που θα αποκαλούσαμε ιστορικό: πραγματεύεται τον αντίκτυπο που είχε στην περσική αυλή η τρομακτική ήττα των Περσών στη Σαλαμίνα το 480 π.X., και, έμμεσα, τη θριαμβευτική νίκη των Aθηναίων.Το έργο γράφτηκε μόλις επτά χρόνια μετά τα ιστορικά γεγονότα. 2482 χρόνια μετά ανέβηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου από τον Βούλγαρο σκηνοθέτη Γκότσεφ, σε μία παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου».

Ο θίασος του Εθνικού Θεάτρου που υπό την καθοδήγηση του Ντίμιτερ Γκότσεφ ανέβασε στην Επίδαυρο τους «Πέρσες» του Αισχύλου.

Αν το άρθρο αυτό δεν είναι το πρώτο σχετικό που διαβάζετε, σίγουρα θα έχετε πληροφορηθεί για τους νεωτερισμούς της παράστασης, τα νέα στοιχεία που εισήγαγε ο σκηνοθέτης στο έργο και που συνηθίζουν να προκαλούν την αντίδραση του κοινού.  Είδαμε, λοιπόν, μεταξύ άλλων και, προφανώς, στα πλαίσια της διαφορετικής οπτικής του σκηνοθέτη τους Πέρσες με φόρμες(;) και φανταχτερά μπλουζάκια (φούξια, μπλε, κίτρινα, κόκκινα), την αντικατάσταση του Χορού των γερόντων με το Χορό των …Περσίδων, την εμφάνιση της βασίλισσας Άτοσσας, μητέρας του Ξέρξη, με τακούνια, τα οποία έβγαζε, μάλιστα, καθώς ανέβαινε στις ιστορικές κερκίδες του θεάτρου (θυμίζοντας …τη σχετική απαγόρευση στις γυναίκες μιμητές της) αλλά και το ντύσιμο του φαντάσματος του Δαρείου αλλά και του ζωντανού Ξέρξη με κοστουμάκι (παντελόνι, πουκάμισο, γραβάτα, παπιγιόν).

Η άποψη μου συνολικά; Αργή παράσταση, παρότι μικρή σε διάρκεια (μικρότερη από δύο ώρες) με τις «πινελιές» του σκηνοθέτη να σε κάνουν να απορείς και να αναρωτιέσαι αν τελικά ευθύνονται για το τελικό αποτέλεσμα. Πηγαίνοντας να παρακολουθήσεις μια αρχαία τραγωδία το 2009, περιμένεις στο πίσω μέρος του μυαλού σου να προβληματιστείς, να συνδέσεις αυτό που θα ζήσεις με τη σημερινή πραγματικότητα, να γίνει μέρος του έργου που γράφτηκε τόσες χιλιάδες χρόνια πριν. Περιμένεις να απολαύσεις μία έντονη παράσταση, μία παράσταση με ρυθμό που κρατά το ενδιαφέρον και σου προσφέρει την κορύφωση που θα σε κάνει ακόμα και να ανατριχιάσεις. Οι Πέρσες του Γκότσεφ δυστυχώς δεν τα κατάφεραν. Δε με άγγιξαν συναισθηματικά, δε με έκαναν «κοινωνό» της αρχαίας τραγωδίας. Για την ακρίβεια, συνέλαβα τον εαυτό μου περισσότερο να προβληματίζεται για τις σκηνοθετικές επιλογές, παρά να παρακολουθεί την παράσταση. Σε αυτό συνέβαλλαν, δε, οι αμέτρητες παύσεις και τα αμέτρητα μακρόσυρτα “τραυλίσματα” των ηθοποιών: προσφερόταν η παράσταση για να χαθείς …στη μετάφραση. Και σκέφτομαι ότι οι νεωτερισμοί τελικά, αντί να συμβάλλουν στην επικαιροποίηση της τραγωδίας, προσπαθούν, στα δικά μου μάτια τουλάχιστον, να την υποκαταστήσουν. Και αντί να συζητάμε για την αλαζονεία των Περσών καταλήγουμε να αναλύουμε ξαφνιασμένοι τον λόγο που ο κάθε σκηνοθέτης έκανε την Α ή τη Β παράξενη επιλογή.

Είναι δεδομένο, βέβαια, ότι την άποψη μου αυτή δεν την εκδήλωσα … δια βοής στην Επίδαυρο. Το θέατρο και οι τέχνες γενικότερα πρέπει να αποτελούν αντικείμενο συζήτησης, πρέπει να προβληματίζουν, να ενεργοποιούν τον άνθρωπο. Στη λογική αυτή, σέβομαι απεριόριστα, τον θεατή που απογοητεύεται από το έργο και αποχωρεί ακόμα και από την πρώτη ώρα της παράστασης. Τον θεωρώ έντιμο: δεν αντέχει αυτό που βλέπει, δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του και φεύγει, επικρίνοντας με τον τρόπο αυτό τους συντελεστές της παράστασης. Δε σέβομαι, όμως, την κυρία Τίποτα που …πληγωμένη από τους νεωτερισμούς της παράστασης φωνάζει στους ηθοποιούς την ώρα που το έργο εξελίσσεται.

«Φύγε από τη θυμέλη» είπε η πιο γραφική «κυρία» της συγκεκριμένης παράστασης στον Μηνά Χατζησάββα σπάζοντας την ησυχία του θεάτρου. Η συγκεκριμένη θεατής δε σεβάστηκε τους ηθοποιούς, δε σεβάστηκε όμως ούτε τους χιλιάδες ανθρώπους που ξεκίνησαν από …παντού για να δούνε από κοντά μια παράσταση στο αρχαίο θέατρο και που μπορεί  – μία στο εκατομμύριο βρε αδερφέ – να μην έχουν την άποψη της. Η κυρία Τίποτα, δε, της συγκεκριμένης παράστασης εκτός από θρασύτατη, ήταν και ετοιμόλογη – σαν να ήταν προετοιμασμένη για καβγά. Επαναλαμβάνοντας το  «Φύγε από τη θυμέλη» δεύτερη φορά, εισέπραξε την απάντηση από έναν φαλακρό θεατή λίγες σειρές παρακάτω «Φύγε εσύ από το θέατρο». Και η απάντηση της;  «Άμα σε πιάσω από το μαλλί εσένα…».  Δε ξέρω αν είμαι οξύθυμος ή όχι, κρίνετε εσείς, αλλά εγώ μάλλον θα την έψαχνα μετά το τέλος της παράστασης. Και ας έχω –ακόμα – τα μαλλιά μου.

Κριτική του έργου από το blog hint.gr


Arcadians
5 Σεπτεμβρίου 2009